AVM SAYISI 5'E KATLANDI, OFİSLER BOŞ KALDI

İnşa edilen her 5 ofisten 1’i kiralanmayı beklerken, AVM’lerin doluluk oranları yüzde 40’lara kadar düştü. Ancak, AVM projeleri hız kesmeden artmaya devam ediyor.

Ofis ve AVM inşaatları hız kaybetmeden devam ederken, ekonominin gidişatına dair endişeler ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar, kiralamalarda atıl kapasite yaratıyor.

2017'nin ikinci çeyreğinde Türkiye genelinde 424 bin 500 metrekare civarında alana sahip yeni AVM faaliyete geçerken, bu rakam geçen yılın aynı dönemini 5'e katladı. Arzdaki bu hızlı artışa ragmen AVM dolulukları yüzde 50'de kaldı. Ofis projelerinde ise 82 bin 774 metrekare yeni ofis alanı tamamlanarak piyasaya girdi. Bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre iki katlık bir artışa işaret ederken, ofislerin yüzde 21'i hâlâ boş kiralama bekliyor. Özellikle Anadolu yakasındaki projelerdeki boşluklar öne çıkarken, yeni inşa edilen her 5 ofisten biri boş kaldı.

YENİ YATIRIM YOK

Dünyanın önde gelen ticari gayrimenkul hizmeti şirketlerinden Cushman & Wakefield, hazırladığı ikinci çeyrek raporu ile AVM ve ofis kiralamalarındaki son tabloyu ortaya koydu.

Rapordaki sonuçlar, tüketici güven endekslerindeki düşüşlerle döviz dalgalanmalarının kiralamalar üzerindeki negatif etkisini net bir şekilde ortaya koyuyor. Özellikle alışveriş merkezlerindeki arz fazlalığına dikkat çekilen raporda, ikinci çeyrekte büyük montanlı herhangi bir yatırımın olmadığı belirtildi. Cushman & Wakefield Türkiye Yönetici Ortağı Toğrul Gönden, özellikle perakendede sonuçlar üzerinde kur dalgalanmalarının kira gelirleri üzerindeki negatif etkisinin devam ettiğine dikkat çekerken, alışveriş merkezlerinin yalnızca yüzde 40-50 oranındaki dolulukla açıldığını kaydetti. Buna rağmen arzın devam ettiğini ve yeni projelerin devreye girdiğini aktaran Gönden, talebin ise kısıtlı bir şekilde sürdüğünü vurguladı.

İŞSİZLİK OFİSİ DE VURDU

Araştırmanın ofis kiralamalarına ilişkin bölümüne bakıldığında ise özellikle işsizlik rakamları ile yüksek kurların talep üzerinde olumsuz bir etki yarattığı gözleniyor. Mart-Haziran 2017 döneminde toplam 69.571 metrekarelik alan kiralanırken, bunun yalnızca yarısını yeni kiralamalar oluşturdu. Kalan yarısı ise ofislerdeki sözleşme yenilemelerinden oluşuyor.

Merkezi İş Alanları (MİA) olarak tabir edilen, Gayrettepe-Maslak hattı dışında kalan ofis projeleri bir önceki çeyreğin yaklaşık 3'te biri kadar talep gördü. Toğrul Gönen, ofislerin yüzde 21'inin boş kaldığına dikkat çekerken, “Yüzde 11.7 seviyesindeki işsizlik oranı, hâlâ iki basamaklı seyreden enflasyon rakamı ve döviz kurlarında belirli bir düzeyde devam eden dalgalanmalar kiraları ve talebi etkiliyor” tespitini yaptı.

KİRALAR DA DÜŞÜŞE GEÇTİ

İstanbul odaklı gerçekleşen ofis projelerinin aylık kira getirilerinde, son 1 yılında yüzde 21'e varan düşüş gözleniyor. Rapora göre, Gayrettepe Bölgesi'nde aylık 25 dolar olan metrekare kira fiyatları son bir yıl içinde yüzde 21.9 geriledi.  İstanbul Levent'teki ofis kiraları yüzde 6.8 düşüşle 41 dolara, Anadolu Yakası'nda ise metrekare fiyatları yüzde 7.4'lük düşüşle 25 dolara geriledi.

İstanbul'daki cadde mağazaları ortalama aylık olarak metrekare başına 210 dolardan kiralanırken, İzmir'de 90 dolar,  Ankara'da ise 135 dolardan kiralandı. Bu rakamlarla son bir yıl içinde İstanbul'da kiralar yüzde 23.6 düşerken, İzmir'de yüzde 35.7, Ankara'da ise yüzde 20.6 düştü.

Sayime Başçı/Sözcü