Koç topluluğunun kurucusu merhum Vehbi Koçu 17. ölüm yıl dönümünde özlem ve saygıyla anıyoruz. 1938'de kurduğu Koç Ticaret A.Ş. ile Türkiye'yi ilk yerli otomobil markası Anadol'u ile buluşturan Koç, ilk yerli bulaşık makinesi ve ilk buzdolabını da üretti. Her zaman yazdığı mektup ve yazılar ile ailesine ve insanlara ışık tutan Vehbi Koçun yıllar önce kaleme aldığı yazı dizisi:
Vehbi Koç, 1937'de grubun temellerini attı, 100 bin lira sermayeyle 'Vehbi Koç ve Ortakları Kolektif Şirketi'ni, 1938'de de 'Koç Ticaret A.Ş'yi kurdu. 'Herkesin bir otomobili olsun' diyen Koç, Bernar Nahum'un da katkısıyla, Türkiye'yi ilk yerli üretim otomobil, 'Anadol'la buluşturdu. Adını da Türk halkına seçtirdi. Koç, ilk yerli buzdolabı ve ilk yerli bulaşık makinesini de üretti. Bugün Vehbi Koç'un aramızdan ayrılmasının tam 17'inci yıldönümü...
25 Şubat 1996 yılında 94 yaşındayken hayata veda eden Vehbi Koç'u ölümünün 17'nci yıldönümünde anmak istedik. Ama her zamankinden farklı olarak, bu kez onun ticari başarılarını değil, aile hayatına verdiği önemi gösteriyoruz.
YAZMAYI SEVERDİ
VEHBİ Koç yazmayı çok severdi... Tüm söyleyeceklerini mektuplarla dile getirirdi. Vehbi Koç'u ölümsüzleştiren bu mektuplar, bugün pek çok gencin yolunu aydınlatmaya devam ediyor. Biz de Can Kıraç'ın kitabından Vehbi Koç'un özel hayatına dair bazı mektupları seçtik ve özel bölümlerini yayımlıyoruz...
VEHBİ Koç yazmayı çok severdi... Tüm söyleyeceklerini mektuplarla dile getirirdi. Vehbi Koç'u ölümsüzleştiren bu mektuplar, bugün pek çok gencin yolunu aydınlatmaya devam ediyor. Biz de Can Kıraç'ın kitabından Vehbi Koç'un özel hayatına dair bazı mektupları seçtik ve özel bölümlerini yayımlıyoruz...
Suyu idareli kullanın
11 AĞUSTOS 1961: Suyumuz çok azalmıştır. Günün birinde tamamen susuz kalmamız ihtimal dahiline girmiştir. Bütün ev halkından ricam, muslukların fazla açılmaması, su israfına zerre kadar meydan verilmemesidir. Sonra yüzümüzü yıkayacak su bulamayız. Bu hususa dikkat edilmesini ehemmiyetle rica ederim. (Gönderilen: Tüm ev halkı)
11 AĞUSTOS 1961: Suyumuz çok azalmıştır. Günün birinde tamamen susuz kalmamız ihtimal dahiline girmiştir. Bütün ev halkından ricam, muslukların fazla açılmaması, su israfına zerre kadar meydan verilmemesidir. Sonra yüzümüzü yıkayacak su bulamayız. Bu hususa dikkat edilmesini ehemmiyetle rica ederim. (Gönderilen: Tüm ev halkı)
SOSYETE ADAMI DEĞİL AİLE ADAMI OLUN
4 EYLÜL 1968: Son zamanlarda nedense kokteyl vermeye alıştık. Bu 6-7 sene zarfında kokteylere ordu kumandanlarını, Harp Akademisi Komutanı'nı e Deniz Kuvvetleri Kumandanı'nı davet etti, hiç birisi gelmedi. Herkes ne kadar dikkatli.
BUNUN çaresi her çağrılan yere gitmemektir. Gitmeyince bir daha davet etmezler, siz de davet etmek zorunda kalmazsınız. Bu sosyete hayatı da bu şekilde biter. Radyonuzu dinler, gazetenizi okur, dünyayı takip eder ve hayatınızı yoluna koyarsınız.
DAMGA yememek, gazetelerin dedikodu sütunlarına geçmemek lazım. Bir defa bu aile işadamı değil, sosyete adamı damgasını yedikten sonra çok şey kaybedilir. Hayatta çok dikkatli olmak lazım, her itibar genç yaşta kazanılır ve kaybedilir. Başkalarının başından geçen size de tecrübe olmalı. (Gönderilen: Rahmi Koç)
4 EYLÜL 1968: Son zamanlarda nedense kokteyl vermeye alıştık. Bu 6-7 sene zarfında kokteylere ordu kumandanlarını, Harp Akademisi Komutanı'nı e Deniz Kuvvetleri Kumandanı'nı davet etti, hiç birisi gelmedi. Herkes ne kadar dikkatli.
BUNUN çaresi her çağrılan yere gitmemektir. Gitmeyince bir daha davet etmezler, siz de davet etmek zorunda kalmazsınız. Bu sosyete hayatı da bu şekilde biter. Radyonuzu dinler, gazetenizi okur, dünyayı takip eder ve hayatınızı yoluna koyarsınız.
DAMGA yememek, gazetelerin dedikodu sütunlarına geçmemek lazım. Bir defa bu aile işadamı değil, sosyete adamı damgasını yedikten sonra çok şey kaybedilir. Hayatta çok dikkatli olmak lazım, her itibar genç yaşta kazanılır ve kaybedilir. Başkalarının başından geçen size de tecrübe olmalı. (Gönderilen: Rahmi Koç)
Memleket sosyalizme gidiyor, dikkat etmiyorsunuz
1 ARALIK 1964: 1- Memleket ve dünya matbuatını takip etmiyorsunuz. 2- Haftanın bir gününde eğlenmeniz, misafirliğe gitmeniz, misafir kabul etmeniz hakkınızdır. Buna hiç riayet etmiyor, işin dozunu kaçırıyorsunuz. 3- Vaktinde uyumayarak vazifesine giden bir işadamının randımanı düşüktür. 4- İsraf derecesinde masraf yapılmaktadır. Çeşmenin suyunun bir gün azalabileceğini, kurak giderse kesilebileceğini aklınızdan çıkarmayınız. 5- Memleket ve dünya sosyalizme doğru gidiyor. Halkın gözünden hiçbirşey kaçmıyor. Bunu bilerek yürümek lazım gelirken hiç dikkat etmiyorsunuz. İnşallah bundan böyle beni böyle bir mektup yazmaya mecbur etmezsiniz. (Gönderilen: Çiğdem-Rahmi Koç, Sevgi Doğan Gönül, Suna Koç)
1 ARALIK 1964: 1- Memleket ve dünya matbuatını takip etmiyorsunuz. 2- Haftanın bir gününde eğlenmeniz, misafirliğe gitmeniz, misafir kabul etmeniz hakkınızdır. Buna hiç riayet etmiyor, işin dozunu kaçırıyorsunuz. 3- Vaktinde uyumayarak vazifesine giden bir işadamının randımanı düşüktür. 4- İsraf derecesinde masraf yapılmaktadır. Çeşmenin suyunun bir gün azalabileceğini, kurak giderse kesilebileceğini aklınızdan çıkarmayınız. 5- Memleket ve dünya sosyalizme doğru gidiyor. Halkın gözünden hiçbirşey kaçmıyor. Bunu bilerek yürümek lazım gelirken hiç dikkat etmiyorsunuz. İnşallah bundan böyle beni böyle bir mektup yazmaya mecbur etmezsiniz. (Gönderilen: Çiğdem-Rahmi Koç, Sevgi Doğan Gönül, Suna Koç)
Masraflarınıza baktığınızda utanacaksınız
17 AĞUSTOS 1970: .... Dünkü manzarayı gördükten sonra her birinizi tetkik ettim, yorgunluk yüzlerinizden akıyordu. Dinleneceğinize yoruluyorsunuz. Misafir, konuşma gürültüsü, masraf - buna ne can dayanır ne mal. Haydi malı bırakın can dayanmaz. Bu çekilir iş değil. Her vakit söylediğim gibi birçok davetleri kabul etmezsiniz, bu suretle de çağrılmazsınız. Son derece ağır mesuliyet altındayız. Memleketin siyasi ve iktisadi durumu, muntazam bir hayat sürmemizi, çok iyi düşünürek kararlar almamızı icap ettiriyor. Bu hayatı bırakınız, sözümü dinleyiniz. Masraflarınızı bir defa daha gözden geçiriniz. Baktığınız zaman kendiniz utanacaksınız. Bunları sizin iyiliğini için yazıyorum.
Parasını mezara götüren yok. Sizleri sevdiğimi ve dayanamadığım için yazıyorum. İnşallah bu samimi sözleriminin tesiri olur. Babanız. (Gönderilen: Dr. Nüsret Arsel, Rahmi Koç, Erdoğan Gönül, İnan Kıraç.)
17 AĞUSTOS 1970: .... Dünkü manzarayı gördükten sonra her birinizi tetkik ettim, yorgunluk yüzlerinizden akıyordu. Dinleneceğinize yoruluyorsunuz. Misafir, konuşma gürültüsü, masraf - buna ne can dayanır ne mal. Haydi malı bırakın can dayanmaz. Bu çekilir iş değil. Her vakit söylediğim gibi birçok davetleri kabul etmezsiniz, bu suretle de çağrılmazsınız. Son derece ağır mesuliyet altındayız. Memleketin siyasi ve iktisadi durumu, muntazam bir hayat sürmemizi, çok iyi düşünürek kararlar almamızı icap ettiriyor. Bu hayatı bırakınız, sözümü dinleyiniz. Masraflarınızı bir defa daha gözden geçiriniz. Baktığınız zaman kendiniz utanacaksınız. Bunları sizin iyiliğini için yazıyorum.
Parasını mezara götüren yok. Sizleri sevdiğimi ve dayanamadığım için yazıyorum. İnşallah bu samimi sözleriminin tesiri olur. Babanız. (Gönderilen: Dr. Nüsret Arsel, Rahmi Koç, Erdoğan Gönül, İnan Kıraç.)
Koçların 'Aile Komitesi'
5 EYLÜL 1972: Aile içindeki tesanüdü devam ettirmek için özel bir Komite kurulmuştur. Komiteye dahil olan Komite üyelerinden başkan hiç kimsenin haberi olmayacaktır. Komite esas itibarıyla aşağıdaki konular ile meşgul olacaktır: l Aile arasındaki meseleler lHolding ile ilgili esaslı işler lAilenin emlakine ait muhtelif işler lHolding haricindeki şirketlerdeki ortaklıklarla ilgili işler lBaşkan ve üyelerin mühim görerek Komite'ye getirecekleri diğer mevzular. (Aile Komitesi şu üyelerden oluşuyor: Vehbi Koç, Sadberk Koç, Semahat Arsel, Rahmi Koç, Sevgi Gönül, Suna Kıraç.)
5 EYLÜL 1972: Aile içindeki tesanüdü devam ettirmek için özel bir Komite kurulmuştur. Komiteye dahil olan Komite üyelerinden başkan hiç kimsenin haberi olmayacaktır. Komite esas itibarıyla aşağıdaki konular ile meşgul olacaktır: l Aile arasındaki meseleler lHolding ile ilgili esaslı işler lAilenin emlakine ait muhtelif işler lHolding haricindeki şirketlerdeki ortaklıklarla ilgili işler lBaşkan ve üyelerin mühim görerek Komite'ye getirecekleri diğer mevzular. (Aile Komitesi şu üyelerden oluşuyor: Vehbi Koç, Sadberk Koç, Semahat Arsel, Rahmi Koç, Sevgi Gönül, Suna Kıraç.)
Oğlum Rahmi, Almanca da öğren
26 HAZİRAN 1963: Önümüzdeki sene başından beri merkezde çalışacağına ileride de benim yerimi alacağına göre Almanca ve Fransızca lisanlarını da bilmekliğin şart. Derhal Almanca ders almaya başla. Vaktin müsait olursa da 3 ay kadar Goethe Enstitüsü'ne gidersin, daha iyi olur. Semahat bu seyahatte bana mükemmel tercümanlık yaptı. Tercümanla iş yapmanın ne kadar zor olduğunu hayatımda ben tattım. Bu yazıma dikkat etmezsen çok müşkilat içerisinde kalırsın. Son seyyahatindeki intibalarına dair rapor hala gelmedi. (Gönderilen: Rahmi Koç)
26 HAZİRAN 1963: Önümüzdeki sene başından beri merkezde çalışacağına ileride de benim yerimi alacağına göre Almanca ve Fransızca lisanlarını da bilmekliğin şart. Derhal Almanca ders almaya başla. Vaktin müsait olursa da 3 ay kadar Goethe Enstitüsü'ne gidersin, daha iyi olur. Semahat bu seyahatte bana mükemmel tercümanlık yaptı. Tercümanla iş yapmanın ne kadar zor olduğunu hayatımda ben tattım. Bu yazıma dikkat etmezsen çok müşkilat içerisinde kalırsın. Son seyyahatindeki intibalarına dair rapor hala gelmedi. (Gönderilen: Rahmi Koç)
Tek temennim 'Koç' ismini yaşatmanızdır
24 MART 1976: Ben elli seneden fazla bir süre çalışarak Koç ismini bu hale getirdim. Sizler iyi okur ve iyi yetişirseniz bu ismi devam ettirirseniz biz de kabirlerimizde rahat yatarız. Allahtan en büyük temennim sizlerin çok iyi yetişmeniz, memlekete faydalı insanlar olmanız ve Koç ismini yaşatmanızdır.(Gönderilen: Ömer Koç)
24 MART 1976: Ben elli seneden fazla bir süre çalışarak Koç ismini bu hale getirdim. Sizler iyi okur ve iyi yetişirseniz bu ismi devam ettirirseniz biz de kabirlerimizde rahat yatarız. Allahtan en büyük temennim sizlerin çok iyi yetişmeniz, memlekete faydalı insanlar olmanız ve Koç ismini yaşatmanızdır.(Gönderilen: Ömer Koç)
Allah rızası için israftan kaçının
10 ARALIK 1973: Seyahat, yakıt, enerji ve nakil araçları masraflarınızda büyük israf olduğuna kaniyim. Bana diyeceksiniz ki, bazen de dersiniz, 'Bu yaşa geldin, hala mı bunlarla uğraşıyorsun, otur rahatça keyfine bak, tatlı canını üzme.' Ben bunları kendim için değil, sizler ve memleketim için yazıyorum. Teferruata girmek istemiyorum ama beğenmiyorum. Her biriniz müesseseden ve şahsi hesabınızdan ne kadar sarfettiğinizi biliyorsunuz. Bu memleketin en ufak bir israfa, gösterişe tahammülü yoktur. Sizlerin birçok insana örnek olmanız lazımdır. Memleket ve dünyanın halini benden daha iyi biliyorsunuz. Allah rızası için çok dikkatli olun ve israftan kaçının.Gözlerinizden öperim. (Gönderilen: Semahat Arsel, Rahmi Koç, Sevgi Gönül, Suna Kıraç)
10 ARALIK 1973: Seyahat, yakıt, enerji ve nakil araçları masraflarınızda büyük israf olduğuna kaniyim. Bana diyeceksiniz ki, bazen de dersiniz, 'Bu yaşa geldin, hala mı bunlarla uğraşıyorsun, otur rahatça keyfine bak, tatlı canını üzme.' Ben bunları kendim için değil, sizler ve memleketim için yazıyorum. Teferruata girmek istemiyorum ama beğenmiyorum. Her biriniz müesseseden ve şahsi hesabınızdan ne kadar sarfettiğinizi biliyorsunuz. Bu memleketin en ufak bir israfa, gösterişe tahammülü yoktur. Sizlerin birçok insana örnek olmanız lazımdır. Memleket ve dünyanın halini benden daha iyi biliyorsunuz. Allah rızası için çok dikkatli olun ve israftan kaçının.Gözlerinizden öperim. (Gönderilen: Semahat Arsel, Rahmi Koç, Sevgi Gönül, Suna Kıraç)
'Sen dünyanın en iyi insanısın'
19 EYLÜL 1973-LONDRA: Vehbiciğim, Canım, Bugün ameliyata karar verdiler. Sen bana bir kaç defa elmaslarını teksim et dedin. Bundan birşey anlamadım. Kemal Bey iki defa geldi. Yeniköy'deki dairenin tapusu kimin namına olacak, dedi. Yine bir şey anlamadım. İnsanlar gafil oluyor. Sana bir şey yazacağım. Bundan hiçbirinin haberi yok.
İstersen yap, istersen yapma. Benim arzum bu.
19 EYLÜL 1973-LONDRA: Vehbiciğim, Canım, Bugün ameliyata karar verdiler. Sen bana bir kaç defa elmaslarını teksim et dedin. Bundan birşey anlamadım. Kemal Bey iki defa geldi. Yeniköy'deki dairenin tapusu kimin namına olacak, dedi. Yine bir şey anlamadım. İnsanlar gafil oluyor. Sana bir şey yazacağım. Bundan hiçbirinin haberi yok.
İstersen yap, istersen yapma. Benim arzum bu.
- Pırlanta yüzüğü Suna'ya - Pırlanta küpem ile armutlu elması Semahat'e - Sevgi'ye pırlanta kolye - Rahmi'ye pırlanta taş. Bunların hepsi kıymetlidir.
Gelelİm emlake. Yeniköy'de sen otur. Şişli'deki kat pek büyük, yorucu.
60 yaşından sonra bu yükü taşıma. Rahmi'ye evinin yanındaki arsa verilsin. Semahat çocukların en hayırlısı. Her gece sabaha kadar seccadede dua eder, gözyaşı döker. Ona ferağ et. Suna'ya Lalezar'ın üzerindeki yarım katı ver, tam kat çıksın. Sevgi'ye gelince, ona da ya para ya da hisselerimden bir kısmını ver. Hak geçmesin. Holdingdeki hissemi Zafer Apartımanı'nı herkese taksim et. Sen kendin nereyi seversen orayı al. Sen dünyanın en iyi insanısın. Bak Vehbiciğim, benim için 1 milyon TL'lik cami veya çeşme veya bir hayır yap. Annemin parasını ağabeyim, evdeki Ali Efendi, Kerim, Samiye, Huriye'ye 5.000'er TL ver. Ekmekçi Fatma Hanım'ın televizyon parasını öde. 50 senelik hayatımız sona erebilir. Allah senden ve evlatlarımdan razı olsun. Çok mesut ol. Çocuklara gelince, bugünün en iyi çocukları.
Onlara benim hatırım için kusurlarına bakma. Ben analık hakkımı helal ediyorum. Allah bütün işlerini rastgetirsin. Müzemi yapın, Koç Holding'e kalsın, orada devam etsin. Hayatım, kocam, bütün düşüncelerim sensin, kendini yorma, ne istersen onu yap. Allah bütün işlerini rastgetirsin. Bu mektubumu gözümün yaşları akarak yazıyorum.
İnşallah iyi olur kalkarım, beraberce okuruz. (Sadberk Koç'tan Vehbi Koç'a)
Gelelİm emlake. Yeniköy'de sen otur. Şişli'deki kat pek büyük, yorucu.
60 yaşından sonra bu yükü taşıma. Rahmi'ye evinin yanındaki arsa verilsin. Semahat çocukların en hayırlısı. Her gece sabaha kadar seccadede dua eder, gözyaşı döker. Ona ferağ et. Suna'ya Lalezar'ın üzerindeki yarım katı ver, tam kat çıksın. Sevgi'ye gelince, ona da ya para ya da hisselerimden bir kısmını ver. Hak geçmesin. Holdingdeki hissemi Zafer Apartımanı'nı herkese taksim et. Sen kendin nereyi seversen orayı al. Sen dünyanın en iyi insanısın. Bak Vehbiciğim, benim için 1 milyon TL'lik cami veya çeşme veya bir hayır yap. Annemin parasını ağabeyim, evdeki Ali Efendi, Kerim, Samiye, Huriye'ye 5.000'er TL ver. Ekmekçi Fatma Hanım'ın televizyon parasını öde. 50 senelik hayatımız sona erebilir. Allah senden ve evlatlarımdan razı olsun. Çok mesut ol. Çocuklara gelince, bugünün en iyi çocukları.
Onlara benim hatırım için kusurlarına bakma. Ben analık hakkımı helal ediyorum. Allah bütün işlerini rastgetirsin. Müzemi yapın, Koç Holding'e kalsın, orada devam etsin. Hayatım, kocam, bütün düşüncelerim sensin, kendini yorma, ne istersen onu yap. Allah bütün işlerini rastgetirsin. Bu mektubumu gözümün yaşları akarak yazıyorum.
İnşallah iyi olur kalkarım, beraberce okuruz. (Sadberk Koç'tan Vehbi Koç'a)
Mal-mülk geçici
VEHBİ Koç'un kaydettiği sağlık prensipleri:
- Şişmanlamayınız.
- Çok yağlı yemeyiniz.
- Meyveyi bol yiyiniz.
- Her gün idman yapınız.
- Yorulmadan dinleniniz.
- Her gün aynı vazife yapar gibi bağırsaklarınızı boşaltınız.
- Sık sık hekiminize gidiniz, o ne derse onu yapınız.
- Muhteris olmayınız. Bütün mal ve mülkünüzün geride kalacağını unutmayınız.
VEHBİ Koç'un kaydettiği sağlık prensipleri:
- Şişmanlamayınız.
- Çok yağlı yemeyiniz.
- Meyveyi bol yiyiniz.
- Her gün idman yapınız.
- Yorulmadan dinleniniz.
- Her gün aynı vazife yapar gibi bağırsaklarınızı boşaltınız.
- Sık sık hekiminize gidiniz, o ne derse onu yapınız.
- Muhteris olmayınız. Bütün mal ve mülkünüzün geride kalacağını unutmayınız.
Onur Demirhisar/Akşam
Yorumlar
Yorum Gönder